बाँझो राखे जग्गा अर्कैलाई
बुटवल — रूपन्देहीको सैनामैनामा अब खेतीयोग्य जमिन बाँझो राख्न पाइने छैन । न त प्लटिङका नाममा जग्गा खाली छाड्ने छुट हुनेछ । प्लटिङ गरेर स–साना टुक्रामा समेत जे मिल्छ, त्यही खेती गर्नुपर्नेछ । नत्र सैनामैना नगरपालिकाले जग्गावालाबाट जरिवाना असुल्ने छ । जरिवाना लिएर त्यस्तो जग्गा नगरपालिका आफैंले भाडामा लगाउनेछ ।
खेतीयोग्य जमिनमा भएको खण्डीकरण र प्लटिङ रोक्न यस्तो गरिएको नगरपालिका प्रमुख चित्रबहादुर कार्कीले बताए । ‘अब कुनै बहानामा खेतीयोग्य जमिन प्लटिङ गर्न पाइने छैन,’ उनले भने, ‘यसअघि भएका प्लटिङ पनि खाली राख्न दिनेछैनौं ।’
नगरपालिकाको तथ्यांकअनुसार १६२.१८ वर्गमिटर क्षेत्रफल रहेको सैनामैनाको करिब ९० प्रतिशत भूमि खेतीयोग्य छ । पछिल्लो समय जनसंख्या बढ्ने तर प्लटिङले खेतीयोग्य जमिन मासिनेक्रम तीव्र छ । नगरप्रमुख कार्कीले खेतीयोग्य जग्गा किन्ने र बाँझो छाड्ने प्रचलन रोक्न यस्तो गरिएको बताए । ‘कि जग्गावाला आफंैले जे खेती गर्न मिल्छ गरून् नभए उनीहरूबाट जरिवाना लिएर नगरपालिकाले अरू किसानलाई भाडामा दिनेछ ।’
नगरपालिकामार्फत किसानलाई जग्गा करारमा दिने भएकाले यसबाट व्यवसायी आत्तिनु नपर्ने उनले बताए । भूउपयोग नीतिलाई कार्यविधिमार्फत प्रयोगमा ल्याउने नगरपालिकाको तयारी छ ।
सबैभन्दा बढी जग्गा प्लटिङ भएको तिलोत्तमा नगरपालिकामा पनि अब जग्गा खाली राख्न पाइने छैन । यही वर्षदेखि लागू हुने गरी नगरले कृषिभूमि उपयोग नीति बनाएपछि प्लटिङसमेत रोकिएको छ । खेतीयोग्य जग्गामा खण्डीकरण रोक्न र उत्पादन बढाउन यसो गरेको नगरप्रमुख वासुदेव घिमिरेले बताए ।
नगरप्रमुखका अनुसार कृषि उत्पादनमा अगाडि रहेको यो नगरमा अझै ६० प्रतिशत भूमि खेती गर्न मिल्नेछ । तिलोत्तमामा मुलुककै ठूलोमध्येको १६ र ३६ मौजा सिँचाइ प्रणाली छ । मलिलो र उर्बर माटो भएकाले जस्तोसुकै खेती सम्भव छ । तर धेरै जग्गा किनेर त्यसै छोडिएको वा प्लटिङ गरिएको छ ।
नगरप्रमुख घिमिरेका अनुसार प्लटिङलाई पूर्ण रूपमा निषेध गरिएको छ । खेती गर्न नसक्ने जग्गावालाले अरूलाई दिएर भए पनि बाली लगाउनैपर्ने छ । यसअघि प्लटिङ गरिएकै जग्गा पनि खाली राख्न पाइने छैन । खाली जमिनमा केरा, मकै, घाँस, फूल, नर्सरीजस्ता कृषिजन्य उत्पादन दिन प्रोत्साहित गरिनेछ ।