माछालाई दाना अभावपछि रोटेसन सिस्टम लागू
रसुवाको सदरमुकाम धुन्चेमा रहेको रेन्बो ट्राउट मत्स्य अनुसन्धान केन्द्रमा दाना अभाव भएपछि रोटेसन सिस्टम लागू गरिएको छ । माछा तथा भुराको संख्या बढ्दै गएको र दाना आयात घटेपछि रोटेसन सिस्टम लागू गरिएको केन्द्र प्रमुख महेन्द्रप्रसाद भण्डारीले बताए ।
पहिले तीनपटकसम्म दाना खुवाउँदै आएकोमा अहिले एक छाके वा दुई छाके गरेर दाना खुवाउने गरिएको उनको भनाइ छ । विश्वव्यापी फैलिएको कोरोना संक्रमणका कारण देश लकडाउन भएपछि दाना आयात गर्न नसक्दा अभाव सिर्जना भएको हो ।
यसअघि दानाका लागि आवश्यक पर्ने सिद्र माछा भारतबाट आयात गरिँदै आएको थियो । केन्द्रका अनुसार दाना बनाउनका लागि आवश्यक पर्ने सिद्रा माछा नेपालमा छैन । दानाको कमीले गर्दा माछाको वृद्घि विकास हुन नसक्ने समस्या आउने तथा आउने वर्ष अण्डा उत्पादनमा कमी आउने केन्द्र प्रमुख भण्डारीले बताए । उनका अनुसार आगामी वर्ष गुणस्तरीय अण्डा तथा माछाका भुरा उत्पादनसमेत प्रभावित हुने देखिन्छ ।
लकडाउनका कारण केन्द्रले उत्पादन भएका माछाका भुरा किसानसम्म पु¥याउन सकेको छैन । उत्पादन भएको अण्डा भने सबै ठाउँमा पठाइ सकिएको छ । कृषकका पोखरीमा रहेका माछा बिक्री हुन नसक्दा कृषक केन्द्रमा आएका छैनन् । जसका कारण भुरा बिक्री नभएको हो । केन्द्रमा अहिले ४० हजार भुरा छन् ।
साथै चार हजार पाँच सय ठूला माछा छ । केन्द्रमा २५ वटा रेसवे अर्थात पोखरी रहेको छ । केन्द्रका अनुसार रसुवा जिल्लासहित ललितपुर, कालीकोट गुल्मी र अछाममा लैजान पर्ने भुरा केन्द्रमा नै थन्किएको छ । केन्द्रले माछाका अण्डा प्रतिगोटा दुई रुपैयाँ तथा भुरा प्रतिगोटा सात रुपैयाँका दरले बिक्री गर्दै आएको छ । यस केन्द्रमा उत्पादन भएका अण्डा तथा माछाका भुरा रामेछाप, सोलुखुम्बु, लमजुङ, पश्चिम रुकुम, मुगु ताप्लेजुङसम्मका कृषकले लाने गरेका केन्द्रले जनाएको छ ।
लकडाउन कारण माछाका भुरा बिक्री नहुँदा दाना बढी आवश्यक पर्छ । तर दाना आयात नहुँदा दिनप्रतिदिन समस्या बढ्दै गएको उनको भनाइ छ । जिल्लामा व्यावसायिक रूपमा माछा पालिरहेका कृषकलाई पनि यसको प्रत्यक्ष असर परेको छ । नागरिक दैनिकमा खबर छ।
हिमनाथ देवकोटा