बर्दियामा फट्यांग्राको प्रकोप
नेपालमा सलहको सम्भावित प्रवेश रोक्न पूर्वतयारी चलिरहेका बेला बर्दियाका कृषकलाई भने फट्यांग्राले दुःख दिएको छ ।
पछिल्लो समय मकैमा र धानको ब्याडमा फट्यांग्रा बढ्दै गएपछि किसान मर्कामा परेका छन् । फट्यांग्राले मकैको डाठ र पात नै खाइदिँदा मकै भिœयाउने बेलामा बोट सुक्दा उत्पादन घटेको छ । फट्यांग्राको प्रकोपले धानको उत्पादन घट्ने प्राविधिकको अनुमान छ ।
फट्यांग्राले धानको बिउँ र ब्याड नै खान थालेपछि किसान फट्यांग्रा प्रकोपले आतकित बन्दै गएका छन् । भारतमा आएको सलहको सम्भावित प्रवेश रोक्न पूर्वतयारी चलिरहेका बेला फट्यांग्राको प्रकोप बढ्दै गएको कृषि ज्ञान केन्द्रका बाँके र बर्दियाका प्रमुख सागर ढकालले बताए । केन्द्रको टोलीले आइतबार बर्दियामा बढैयाताल गाउँपालिकाको केहि क्षेत्र अनुगमन गरेको थियो । सोही टोलीले फट्यांग्राको प्रकोप बढेको पुष्टि गरेको हो ।
बढैयाताल गाउँपालिकाको रानीपुर, बोगटिया, तिलकाना, मैनापोखर र पचासामा प्राविधिक टोलीले स्थलगत अनुगमन फट्यांग्राको प्रकोप बढ्दो रहेको प्राविधिकको निष्कर्ष छ । प्राविधिकका अनुसार थोरै क्षेत्रफलमा लगाइएको बाली र सुक्खा क्षेत्रमा प्रकोप बढ्दै गएको छ ।
नेपाल–भारतको दक्षिण सीमावर्ती क्षेत्रबाट उत्तरसम्म यस फट्यांग्राको प्रकोप भेटिएको छ । जिल्लाका आठै स्थानीय तहमा यसको प्रकोप बढ्दै गएपछि किसान चिन्तामा परेका हुन् । जिल्लाको मधुवन नगरपालिकाका विभिन्न वडामा फट्यांग्राले बाली सखाप बनाएको छ । मकै, धानको बीउ तथा जुनसुकै खाले हरियो बोट, बिरुवा फट्यांग्राको झुन्डले नष्ट गरिरहेको छ ।
मधुवन क्षेत्रमा अलि बढी भएको मधुवन नगरपालिका वडाध्यक्ष भक्त सुनारले बताए । मधुवन नगरपालिकाका माचर, मधुवन, बाँधर भरिया, ताराताल, लालीबजार र जैविकमार्ग गत्रका खाता र वसन्तालगायत गाउँमा फट्यांग्राले उत्पादन प्रभावित पार्ने देखिएको छ ।
‘यो सलह हो कि भनेर मानिसहरू डराएका छन् तर स्थानीय फट्यांग्रा हो, यसको नियन्त्रण सम्भव छ,’ कृषि ज्ञान केन्द्रका कर्मचारीले भने । प्राविधिकका अनुसार फट्यांग्रा नियन्त्रण विषादी तयार गर्न सकिन्छ । ब्रान्ड र नुन, ब्रान्ड, नुन र विषादी तथा मालाथिन, क्लोरो र पाइथरियस विषादीबाट फट्यांग्राको जोखिम नियन्त्रण गर्न प्राविधिक सुझाउँछन् । प्राविधिकका अनुसार प्रकोप नियन्त्रणका लागि ब्याड राखेको ठाउँमा हिलो बनाएर राख्दा फट्यांग्राको झुन्डले धेरै नोक्सान गर्न सक्दैन ।