दुम्सी रोक्न सारीको बार !
बागलुङ, किसानका खेतबारी सारी र तन्नाले घेरिएका छन् । ती सारी र तन्ना सुकाइएका पनि होइनन् । आफूहरूले लगाएको खेती दुम्सीलगायतका वन्यजन्तुले नष्ट गर्न थालेपछि तिनलाई धपाउन प्रयोग गरिएको यो नयाँ प्रविधि हो । त्यतिले मात्र पुग्दैन दिनभर बा“दर लखेट्नु र रातभर दुम्सी धपाउनु बागलुङ नगरपालिका १४ कैयाका स्थानीयको दिनचर्या बनेको छ । किसानले लगाएका आलु र अन्नबाली दिनभर बाँदरले र रातभर दुम्सीले नष्ट गर्न थालेपछि यहाँका करिब एक सय घरपरिवारले दिनरात नै कष्ट व्यहोर्नु परेको छ ।
मिहिनेत गरेर लगाएको आलुलगायतका बाली जोगाउन स्थानीय दिउँसो र रातिसमेत खेतैमा हुन्छन् । मानिस नभएको चाल पाएपछि नजिकैको जङ्गलबाट दुम्सीका हुल नै खेतमा पसेर आलु खाइदिने गरेको स्थानीय किसान दुर्गादेवी शर्मा ढकालले गुनासो गर्नुभयो । ढकालले भन्नुभयो, दुम्सी निकै बाठो हुँदो रहेछ । मानिस देखेपछि लुक्छ । मानिस हिँडेपछि बाली खान आइपुग्छ । त्यसैले मानिस भएको भान पार्न खेतवरपर महिलाको साडीले बार्न थालिएको छ । महिलाको साडी देखेपछि दुम्सी भाग्ने गरेको आफूले सुनेपछि यस्तो उपाय अपनाएको ढकालको भनाइ छ । उहाँ यस्तो तरिका अपनाउँदा दुम्सी खेतमा पस्न केही कम भने भएको बताउनुहुन्छ ।
त्यस्तै बाँदरले खेतका साथै घरभित्र भण्डारण गरेको अन्नसमेत खान पल्केको किसानहरू बताउँछन् । बाँदर धपाउन स्थानीयले पालो नै लगाएका छन् । नगदेबाली, बेमौसमी बालीलगायत फलफूल खेतीमा बा“दर निकै ठूलो क्षति पु¥याएकोे स्थानीय किसान कृष्ण अकेलीले बताउनुभयो । उहाँ बा“दर र दुम्सी नियन्त्रणका लागि सम्बन्धित निकायमा आग्रह गरे पनि अहिलेसम्म कुनै सुनुवाइ नभएको गुनासो गर्नुहुन्छ । बालीनाली नष्ट गर्ने जङ्गली जनावर नियन्त्रणका लागि ठोस योजना अहिलेसम्म नभएको डिभिजन वन कार्यालयका बागलुङका प्रमुख गोविन्द ढकालले बताउनुभयो । अहिले यहाँका किसानले ५० रोपनी क्षेत्रफलमा व्यावसायिक आलु खेती गर्दै आएका छन् । बा“दर र दुम्सी नियन्त्रणका लागि दीर्घकालीन योजना बनाउनु पर्ने माग किसानले गर्दै आएका छन् ।गोरखापत्र