चितवन दूधमा आत्मनिर्भर
चितवन — दूध उत्पादनमा चितवन आत्मनिर्भर भएको छ । रत्ननगरमा बुधबार भेला भएका सयौं किसानहरू माझ प्रदेश–३ का कृषि, सहकारी तथा भूमि व्यवस्थामन्त्री दावादोर्जे लामाले दूध उत्पादनमा चितवन आत्मनिर्भर भएको घोषणा गरेका हुन् । जिल्लामा दैनिक आवश्यक पर्ने न्यूनतम दूधभन्दा १ लाख ३४ हजार लिटर बढी उत्पादन भएको कार्यक्रममा जानकारी गराइएको थियो ।
चितवन जिल्ला दुग्ध उत्पादक सहकारी संस्था लिमिटेड र भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रले संयुक्त रूपमा उक्त घोषणाकार्यक्रम राखेका थिए । भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रका प्रमुख डा. विजयकुमार श्रेष्ठका अनुसार दुई महिनासम्म तथ्यांक संकलन गरेर निकालेको यथार्थ विवरणका आधारमा जिल्लालाई दूध उत्पादनमा आत्मनिर्भर घोषणा गरेको हो ।
चितवनमा दैनिक गाईको दूध २ लाख २४ हजार १५६ लिटर र भैंसीको ६५ हजार १ सय ८३ लिटर उत्पादन हुने डा. श्रेष्ठले जानकारी दिए । ‘हामीले जिल्लाका सातैवटा स्थानीय तहबाट संकलन गरेको विवरणका आधारमा जिल्लाको कुल जनसंख्या ६ लाख २४ हजार २ सय ९९ हुन आउँछ । यो जनसंख्याका लागि न्यूनतम १ लाख ५६ हजार ७५ लिटर दूध आवश्यक पर्छ,’ डा.श्रेष्ठले भने ।
एक व्यक्तिलाई न्यूनतम २५० मिलिलिटर दूध आवश्यक पर्ने विवरणका आधारमा आवश्यक दूधको परिमाण यकिन गरेको उनले बताए । जिल्लामा दैनिक २ लाख ८९ हजार ३ सय ४० लिटर दूध उत्पादन हुने गरेको छ । न्यूनतम आवश्यकताभन्दा धेरै दूध उत्पादन भएकाकारण आत्मनिर्भर घोषणा गरेको डा. श्रेष्ठले बताए । उत्पादितमध्ये ५७ प्रतिशत दूध जिल्लामै खपत हुन्छ । बाँकी ४३ प्रतिशत अन्य जिल्ला जान्छ ।
काठमाडौं, पोखरालगायतका बजारमा चितवनको दूध बिक्री हुने गरेको छ । जिल्ला दुग्ध उत्पादक सहकारी संघ लिमिटेडका सचिव किशोर बगालेका अनुसार बाहिरी जिल्लामा दैनिक ६४ लाख५३ हजार १०१ रुपैयाँ बराबरको दूध बिक्रीहुन्छ । जिल्ला बाहिर र भित्र बिक्री हुने गरेर चितवनमा दैनिक १ करोड ५० लाख ४५ हजार ६ सय ७७ रुपैयाँ बराबरको दूध बिक्री हुने उनले बताए ।
‘दूध उत्पादन बढेको छ । आत्मनिर्भर भएको घोषणा गरेर हामीले यहाँका किसानको मिहिनेतको कदर गर्न खोजेका हौं । उत्पादन बढेसँगै यो व्यवसायको सुदृढीकरणका लागि थप कामहरू गर्नुपर्ने हुन्छ । डेरी उद्योगहरूलाई अत्याधुनिक बनाउनु छ । यो विषयमा नीति निर्माताको ध्यान जानुपर्छर्,’ डा. श्रेष्ठले भने । उत्पादनसँगै गुणस्तर सुधारमा किसान, निजी र सरकारी निकाय मिलेर काम गर्नुपर्ने उनले बताए ।
केन्द्रीय दुग्ध उत्पादक सहकारी संघका उपाध्यक्ष रामेश्वर पोखरेलले मिहिनेतअनुसार किसानले प्रतिफल नपाएको गुनासो गरे । ‘दाना चोक्करको मूल्य ४० प्रतिशतभन्दा बढी हुँदा किसान पुरानै मूल्यमा दूध बेच्न बाध्य छन् ।
किसानले मिहिनेतअनुसारको मूल्य पाउन अब कम्तीमा प्रतिलिटर १० रुपैयाँ किसानले नै पाउने गरेर दूधको मूल्य बढाउन आवश्यक छ,’ उपाध्यक्ष पोखरेलको माग थियो । कार्यक्रममा प्रदेशमन्त्री लामाले किसानलाई उपलब्ध हुने प्रतिलिटर ५१ पैसा अनुदान रकम वितरण पनि गरे । सहकारीमा दूध बेच्ने किसानहरूले त्यस्तो अनुदान पाउँछन् ।
७४ वटा दुग्ध सहकारीले कुल ९० लाख रुपैयाँ बराबरको त्यस्तो अनुदान पाएको भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्र चितवनका प्रमुख डा. विजयकुमार श्रेष्ठले बताए ।थप १६० किसानले दुई लाख रुपैयाँ बराबरको अनुदान पनि पाए ।कान्तिपुर