गरिवको खान्की सिस्नो किन खाने ?
“गरिबको खान्की” भनेर चिनिने सिस्नो वास्तवमा धेरै गहिरो अर्थ बोकेको वनस्पति हो। किन सिस्नो खाने भन्ने प्रश्नमा “गरिबको खान्की” भन्ने धारणा ऐतिहासिक र सामाजिक सन्दर्भमा आधारित छ, तर यसको पछाडि केही गम्भीर र मूल्यवान कारणहरू छन्:
हिजो गरिवको खान्की भनेर चिनिने सिस्नो अहिले दरवारमार्गमा || Common Nettle || Stinging Nettle ||
१. सहज रूपमा पाइने, सस्तो र पोषिलो
पहिले–पहिले गाउँघरमा सिस्नो जङ्गल, पाखा, खोल्सामा जताततै पाइन्थ्यो। पैसा नहुनेहरूका लागि बजारको महँगो तरकारीभन्दा सिस्नो सजिलो, सस्तो र पौष्टिक विकल्प थियो।
२. संकटमा सहारा बन्ने भोजन
जब परिवारसँग पैसा हुँदैनथ्यो, खेतबारीमा फलफूल हुन्नथ्यो, त्यसबेला सिस्नो खाएर भोक मेटिन्थ्यो। त्यही भएर यसलाई “संकटकालको साथी” पनि मानिन्छ।
३. आत्मनिर्भरताको प्रतीक
सिस्नोले देखाउँछ कि कसरी प्रकृतिले आफ्नै स्रोतबाट मानवलाई जीवन दिन सक्छ। गरिबले सिस्नो खाएर बाँच्ने कला सिके, जुन आफैँमा गर्वको कुरा हो।
४. गरिबका लागि मात्र होइन, धनीका लागि पनि बहुमूल्य
आज सिस्नोबाट बनेका उत्पादनहरू (जस्तो: चिया, सूप, क्याप्सुल) विदेशमा महँगोमा बिक्छन्। जसलाई पहिले गरिबको खान्की भनिन्थ्यो, अहिले त्यही चिज “अर्गानिक सुपरफूड” भनेर बेचिन्छ।
५. सिस्नो खाँदा लाज होइन, गर्व
सिस्नो हाम्रो प्रकृति, संस्कार र साधनशिलताको चिन्ह हो। जसले सिस्नो खान जान्दछ, उसले संकटमा बाँच्न पनि जान्दछ।
सिस्नो गरिबको खान्की हो भनेर हेला गर्नु हुन्न, यो त हाम्रो संस्कृति र प्रकृतिको उपहार हो। अहिलेको युगमा त सिस्नो पो “स्वस्थ जीवनको रहस्य” बन्न थालेको छ।
सिस्नो खानुका केही प्रमुख फाइदाहरू यस्ता छन्:
१. पोषणको धनी स्रोत
सिस्नोमा भिटामिन A, C, K, B समूहका भिटामिनहरू, फलाम, क्याल्सियम, पोटासियम, म्याग्नेसियमजस्ता खनिज तत्वहरू पाइन्छन्। यसले शरीरलाई आवश्यक पोषण प्रदान गर्छ।
२. रक्त सफा गर्ने
सिस्नोले रगत सफा गर्न मद्दत गर्छ भन्ने जनविश्वास छ, र यसले छालासम्बन्धी समस्या, एलर्जी आदिमा पनि राहत पुर्याउने विश्वास गरिन्छ।
३. जोर्नी दुखाइ र ग्याँठियाको उपचारमा सहयोगी
सिस्नोमा रहेको एन्टिइन्फ्लेमेटरी तत्वले ग्याँठिया र जोर्नी दुखाइ कम गर्न सहयोग पुर्याउँछ।
४. पाचन प्रणाली सुधार गर्ने
यसले पाचन प्रणालीलाई सशक्त बनाउने र कब्जियत हटाउने काम गर्छ।
५. प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने
भिटामिन C र अन्य एन्टिअक्सिडेन्टहरूको कारण, सिस्नोले प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउन सहयोग गर्छ।
६. कपाल झर्ने समस्यामा उपयोगी
सिस्नोको पातको रस वा पानी कपालमा लगाउँदा कपाल झर्नु कम हुन्छ भन्ने विश्वास छ।
खानाको तरिका:
सिस्नो उमालेर (पानीमा पकाएर), तरकारी, झोल वा सागको रूपमा खान सकिन्छ।
#krishisuchana #krishinews #agriculture #farmerlife