‘कुभिण्डो हिरो’ रामचन्द्रको नजर ‘पानी अमला’मा: खेर गएको झार बन्यो आम्दानीको नयाँ स्रोत
नुवाकोट :व्यावसायिक कुभिण्डो खेतीबाट ‘कुभिण्डो हिरो’ को उपनामले चिनिएका नुवाकोट, चौघडाका लगनशील कृषक रामचन्द्र अवस्तीको ध्यान अचेल एउटा यस्तो जडिबुटीमा केन्द्रित भएको छ, जुन गाउँघरका वनपाखामा त्यत्तिकै खेर गइरहेको थियो। १५ लाख रुपैयाँ कमाउने लक्ष्यसहित व्यावसायिक कुभिण्डो खेतीमा होमिएका अवस्तीले अब ‘पानी अमला’ अर्थात् ‘भुइँ अमला’ बाट पनि राम्रो आम्दानी गर्न थालेका छन्। उनको यो प्रयासले रैथाने जडिबुटीको महत्व र बजार सम्भावनालाई उजागर गरेको छ।
कसरी सुरु भयो पानी अमलाको यात्रा ?
सधैँ नयाँ अवसरको खोजीमा रहने रामचन्द्रले आफ्नो बारी र वनजंगलमा पाइने पानी अमलालाई पहिलो पटक परीक्षणको लागि ‘रैथाने कृषि हाटबजार’मा लगेका थिए। उनको अनुभव अविश्वसनीय रह्यो। उनी भन्छन्, “पहिलो पटक पानी अमला लिएर बजार जाँदा धेरै ग्राहकले चिन्नुभयो र खोजीखोजी किन्नुभयो। कतिपयले त अर्को हप्ताको लागि अग्रिम माग पनि गर्नुभयो।”
बजारमा पानी अमलाको यति धेरै माग देखेर उनी आफैँ चकित परे। “हाम्रो गाउँघरमा यो त्यत्तिकै खेर गइरहेको थियो। यसको यति ठूलो माग छ भन्ने कसैलाई थाहा थिएन, न त कसैले बजारसम्म पुर्याउने चासो नै दिएका रहेछन्,” उनले उत्साहित हुँदै भने, “अब मैले यसलाई पनि व्यावसायिक रूपमा बेच्ने निर्णय गरेको छु।”
पातको पनि बजार खोज्दै
रामचन्द्रको उद्यमशीलता पानी अमलाको दाना (फल) बेच्नमा मात्र सीमित छैन। उनले यसको पातको पनि नयाँ प्रयोग र बजार देखेका छन्। “अहिले बिहे, व्रतबन्ध जस्ता शुभकार्यमा सजावट र स्वागतका लागि बनाइने बुकेमा पानी अमलाको पात प्रयोग हुने रहेछ,” उनी भन्छन्, “म अब यसको पातको लागि पनि छुट्टै बजार खोज्दैछु।” उनको यो सोचले एउटै वनस्पतिबाट बहुआयको सम्भावना देखाएको छ।
के हो पानी अमला र यसको महत्व ?
हाम्रो वरिपरि नै पाइने तर ओझेलमा परेको पानी अमला एक महत्वपूर्ण औषधीय गुण भएको जडिबुटी हो। ‘भुइँ अमला’ पनि भनिने यो वनस्पतिको जमिनमुनि फल्ने दाना औषधिको रूपमा प्रयोग हुन्छ।
जन्डिस (कमलपित्त) को उपचार: आयुर्वेदिक मान्यता अनुसार, पानी अमलाको बोटलाई सुकाएर बनाएको ७-८ ग्राम धुलोलाई मिश्री पानीसँग नियमित एक महिना सेवन गर्दा जन्डिस निको हुन्छ। यसको ताजा रस पनि उत्तिकै लाभदायक मानिन्छ।
मधुमेह नियन्त्रण: जन्डिसमा जस्तै गरी नियमित सेवन गर्दा यसले मधुमेहका बिरामीलाई पनि फाइदा पुर्याउने विश्वास गरिन्छ।
रैथाने ज्ञान र उद्यमशीलताको संगम
रामचन्द्र अवस्तीको यो प्रयासले एउटा महत्वपूर्ण सन्देश दिएको छ। नेपालका गाउँघरमा यस्ता अनेकौं बहुमूल्य जडिबुटीहरू छन्, जसलाई हामीले चिन्न र सही प्रयोग गर्न सकेका छैनौं। सही ज्ञान, पहिचान र बजार व्यवस्थापन गर्न सके खेर गइरहेका यस्ता स्रोतहरू ग्रामीण अर्थतन्त्रको बलियो आधार बन्न सक्छन्। ‘कुभिण्डो हिरो’ रामचन्द्रले पानी अमलामा देखेको अवसरले अन्य किसानहरूलाई पनि आफ्नो वरपर रहेका रैथाने स्रोतहरूको खोजी गर्न र त्यसलाई आयआर्जनमा बदल्न प्रेरित गरेको छ।
#krishisuchana #krishinews