आफ्नै माटोको मिठास: पराइ स्वादमा हराएको हाम्रो स्वाभिमान

आजको व्यस्त र आधुनिक जीवनशैलीमा हामी चम्किलो प्याकेटमा बन्द, आयातित खानेकुराको पछि दौडिरहेका छौं। सुपरमार्केटका आकर्षक सेल्फमा सजाइएका विदेशी ब्रान्डहरूले हामीलाई लोभ्याउँछन्। तर, यो भीडभाड र देखावटी संसारको बीचमा कतै हाम्रो मनले त्यही पुरानो, सादा र मौलिक स्वाद खोजिरहेको हुन्छ – त्यो स्वाद जुन आयातित हैन, आफ्नै हो।

सोच्नुहोस् त, आफ्नै देशको माटोमा फलेको चामलको तात्तातो भात! त्यो केवल पेट भर्ने अन्न होइन, त्यो त किसानको पसिना, धर्तीको आशीर्वाद र हाम्रो परम्पराको जीवन्त प्रतीक हो। हिलाम्मे खेतमा रोपिएको बीउ जब सुनौलो बाला बनेर झुल्छ र त्यही चामलको भात हाम्रो थालमा आइपुग्छ, त्यसको प्रत्येक गाँसमा एक कथा हुन्छ – परिश्रमको, आशाको र सन्तुष्टिको।

अनि कल्पना गर्नुहोस्, आँगनको डिलमा फलेको लोकल केराको स्वाद! बजारमा पाइने चिल्ला र दाग नलागेका आयातित केराभन्दा कयौं गुणा मीठो र सुगन्धित। त्यो केराको स्वादमा हाम्रो बाल्यकाल लुकेको हुन्छ, हजुरआमाले मायाले दिनुभएको खाजाको याद लुकेको हुन्छ। त्यसको बास्नाले हामीलाई हाम्रो गाउँघर र हाम्रो जरासम्म पुऱ्याइदिन्छ।

र, अन्त्यमा, भैंसीको दुधको त्यो गाढा, न्यानो मिठास! कार्टुनमा बन्द, प्रशोधित दूधले त्यो आत्मीयता कहाँ दिन सक्छ र? गोठमा दुहेको ताजा दूधको स्वादमा एउटा छुट्टै जीवन हुन्छ। त्यो दूधमा केवल पौष्टिकता होइन, ग्वालाको परिश्रम र भैंसीको माया पनि मिसिएको हुन्छ। त्यसको तर र बाक्लोपनले दिने तृप्ति अतुलनीय छ।

तर, यो मिठो कल्पना र हाम्रो यथार्थको बीचमा एउटा गहिरो खाडल छ। विडम्बना नै भन्नुपर्छ, हामी नेपालीहरू, जो आफ्नै माटोको स्वादको यति मीठो बखान गर्छौं, हरेक वर्ष करिब ५०-५५ अर्ब रुपैयाँको चामल आयात गर्छौं। त्यति मात्र होइन, अर्बौंको केरा र ठूलो मात्रामा दूध तथा दुग्ध पदार्थ पनि पराइ देशबाटै भित्र्याएर आफ्नो भान्सा चलाइरहेका छौं। यो तथ्याङ्कले हाम्रो जिब्रोमा बसेको पराइ स्वादको लत मात्र होइन, हाम्रो अर्थतन्त्र र स्वाभिमानमा लागेको गहिरो चोटलाई पनि देखाउँछ।

त्यसैले, अब प्रश्न गर्ने बेला आएको छ। हाम्रो उर्वर भूमि बाँझो राखेर, हाम्रा किसानलाई निरुत्साहित गरेर पराइको उत्पादनमा रमाउनु कहाँको बुद्धिमानी हो? आयातित वस्तुहरूले क्षणिक सन्तुष्टि देलान्, तर त्यसले हाम्रो जरालाई कमजोर बनाइरहेको छ।

अब हामीले हाम्रो माटोको यो मिठासलाई चिन्नु, सम्मान गर्नु र संरक्षण गर्नु मात्र होइन, यसलाई हाम्रो भान्साको अनिवार्य हिस्सा बनाउनु जरुरी छ। हाम्रा किसानलाई प्रोत्साहन दिऔं र आफ्नै उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनौं। जब हामी आफ्नै उत्पादन रोज्छौं, हामी केवल स्वस्थ खाना मात्र रोज्दैनौं, हामी हाम्रो देशको माटो, किसानको पसिना र राष्ट्रको स्वाभिमान रोजिरहेका हुन्छौं।

किनकि, संसारको कुनै पनि कुनामा पाइने पराइ स्वादभन्दा, आफ्नै आँगनमा फलेको चिजको स्वाद हजारौं गुणा मीठो र प्रिय हुन्छ। आखिर, सबैभन्दा मिठो स्वाद ‘आफ्नैपन’मा हुन्छ।